Zonnedauw en veenmos

Zaterdag was het eindelijk weer een ochtend om heel vroeg op te staan voor de heide en vennen. Het moment van opstaan is altijd even moeilijk dus ik neem me de avond van tevoren vast voor om niet te zwichten voor slap gedoe! En zodra ik vijf minuten van huis ben en de zon laag boven de benevelde velden zie hangen... ja, dan is mijn ochtend al goed!

Dat het droog is geweest was goed te zien. Zo kwam het dat ik kon lopen op het stuk waar ik normaal al tot mijn enkels in de nattigheid zou staan. Wat ik niet wist is dat daar heel veel ronde zonnedauw (Drosera rotundifolia) staat, net even groter en mooier dan het overvloedige kleine zonnedauw, en midden in veenmos in plaats van in modder. Op de knieën dus voor dit mooie plantje! Net toen ik deze foto lag te maken voelde ik een gemene steek. Zat ik voor de zoveelste keer in de mieren. Het was genoeg voor de zaterdagochtend. Ik had natuurlijk al meer gefotografeerd, maar na een paar weken amper op pad te zijn geweest was ik weer te ongeduldig en werd het niet veel... altijd hetzelfde...

Daarom ging ik zondag terug - met meer rust en ook beter voorbereid op de natte grond door dan toch maar een regenbroek mee te nemen. Nou, dat was wel een uitkomst! Dit plantje stond een beetje vrij en hier heb ik veel foto's van gemaakt. Allemaal net even anders. Het zachte van het veenmos eromheen vind ik mooi.

Ik heb er nog veel meer maar zal niet een heel blog vullen met kleine varianten. Ik denk dat ik nog wel wat ga proberen komend weekend - kijken of het ook anders kan. Vanuit andere hoeken en abstracter.

Ronde zonnedauw heeft ook een mooie bloem die hier nog net niet bloeit. Ook hier wil ik nog mee aan de slag. Misschien toch meer scherptediepte? En zonder gras voor de lens?

Het veenmos zat vol met open sporenkapsels. Het zijn net kleine kelkjes. Albertine van Bij Duin wees me daar twee jaar geleden op. Toen heb ik ze in een eerder stadium gefotografeerd maar niet geplaatst.

Het licht schijnt hier een beetje te fel maar je kunt wel zien hoe mooi de bolletjes zijn. Deze foto is genomen op 14 juli 2013 - ik zocht in mijn 2014 foto's maar het is alweer twee jaar geleden! Je zou zeggen dat dit stadium nu ook nog te vinden moet zijn.

Tot slot nog een tweede foto van de kapsels. Ook nu kwam de zon ineens tevoorschijn. Toevallig is de achtergrond net donker achter de kapsels waardoor ze mooi uitkomen. Dat is mazzel hebben.

De dopheide bloeit uitbundig en ik zag veel blauwtjes. Ik moet nog even uitzoeken waar ze slapen want ze zijn dan moeilijk te vinden. Ook zag ik kleine roodbruine vlindertjes/motjes. Ze leken me prachtig maar bleven maar doorfladderen. Ik ben wel heel benieuwd wat dat zijn. Iemand een idee? Moet ik erachteraan?

Volgende week begint mijn vakantie. Drie keer raden wat ik ga doen!

Gedrongen kantmos

Voor het determineren van mossen (voor beginners) vond ik een geweldig boek: Fotogids Mossen. Dit lijkt me gewoon pluisjesmos (Dicronella heteromalla). Het blad is heel erg fijn en het groeit in polletjes. Als je mos determineert dan kun je dat eigenlijk het beste in het veld doen en met een 10x loep om de kenmerken goed te bekijken. Wat ik doe is thuis de foto's bestuderen.... Alles onder voorbehoud dus. Want er zijn ook weer mossen die op pluisjesmos lijken, al ben ik hier wel vrij zeker van.

Het punt is dat mijn aandacht vaak getrokken wordt door details die voor het determineren minder belangrijk zijn... Druppels op glasharen bijvoorbeeld.

De groei van dit haarmos probeer ik te volgen. Maar het is echt een langzaam-aan-mos... Een bloem zou al lang uitgebloeid zijn! Vermoedelijk is dit gewoon haarmos. Zojuist heb ik gezien dat een kapsel een schijfje heeft. Daarmee onderscheidt het zich van fraai haarmos.

Dit levermos groeit op een vermolmde boom en lijkt mij gedrongen kantmos (Lophocolea heterophylla).

Het is heel fijn spul. Je moet er dicht op kruipen en het is lastig om goed in beeld te krijgen.

Tenzij je geluk hebt! Het zwarte knopje is een sporenkapsel dat bij rijpheid opent met vier kleppen, zoals het kapsel ernaast.

Een hogere vergroting laat de twee stadia wat beter zien. En nu las ik dat in het zwarte bolletje tussen de sporen ook springdraden (elateren) zitten. Zodra het kapsel openbarst slingeren ze de sporen naar buiten. Wat een mooi mechanisme! Dat wilde ik wel eens zien...

En dus heb ik de inhoud van een sporenkapsel onder een microscoop gelegd. De bolletjes zijn de sporen en de gedraaide draden ertussen de elateren. Elateren zijn zeer lange cellen die dankzij spiraalvormige verdikkingswanden kronkelende bewegingen kunnen maken als de luchtvochtigheid in de omgeving verandert (bron: Fotogids Mossen). De sporen liggen er los tegenaan. Dat vind ik nu kicken!

Het is altijd goed om een plan te hebben. Zo was het plan om vanochtend eerst een wandeling te maken... Het was wel grijs, dus ik twijfelde een beetje maar ik weet ook dat het ALTIJD de moeite waard is. Dus hup, het thermische ondergoed uit de kast gevist en er op uit! In het bos staken deze wanten parmantig de lucht in. O, die zal het vandaag koud hebben...

Van de sneeuw maakte een paar foto's zonder goed te kijken wat er nu op stond. Dat had ik beter wel kunnen doen, want thuis zag ik dat het hele mooie kristallen waren. Het is ook meer poeder dan sneeuw. Hoe zouden de eskimos dit sneeuwtype noemen?

Met de flitser in de aanslag liep ik langs de boom waar de suikermycena's groeiden. Die waren er niet meer, afgezien van wat oude uitgedroogde exemplaren. Wat ik wel zag waren deze sporenkapsels. Ook heel klein en lastig te zien met het blote oog.

Toen het flitsen weer van alles zichtbaar maakte en ik toch vooral moet oefenen met dat ding, liep ik door naar Friese Veen. Er groeit overal mos maar het is makkelijk als je er niet helemaal gestrekt voor hoeft... dus het liefst op een handige hoogte. Dit is hetzelfde mos, misschien zelfs hetzelfde kapsel, als op de foto van het vorige logje. Ander licht en dus een totaal andere sfeer. De details zijn wel beter zichtbaar. Dat is dan weer een voordeel. Dit kapsel is nog in de groei.

Het komt er zo uit te zien, met gele tandjes aan de voorkant. Dit is gewoon dikkopmos (Brachythecium rutabulum).

Op een bemost afdakje - kon ik lekker op leunen - vond ik deze sporenkapsels. Ze waren niet zo hoog en zagen er nogal koddig uit. Eerst dacht ik dat de vorm het gevolg was van de kou, maar dat zal wel niet. Het lijkt wel of deze een snottebel heeft. En ernaast komt nog een ander kapsel omhoog.

Dit is duidelijk familie... of ze niet helemaal goed gelukt zijn. Misschien is dit een kenmerk van de soort, dat maakt het op naam brengen weer makkelijker. Ik ga eens op onderzoek uit.

Kortom: het was inderdaad weer de moeite waard! Het was best koud en dat voelde ik vooral in mijn vingers. Verder ging het wel. Het was wel zaak om niet te lang op één punt stil te blijven staan. Als ik iets aan het fotograferen ben dan vergeet ik alles en voel ik niets meer, ook niet hoe koud ik het heb of dat mijn spieren er genoeg van krijgen. Dat is nog eens flow...

11 februari
Het groene mos is gedraaid knikmos (Bryum capillare). Het rode mos met de tandjes is gewoon dikkopmos (Brachythecium rutabulum, met dank aan Albertine). De bovenste foto is van mos dat op levende boomschors groeit. Wat dit is moet ik nog uitzoeken.